Η σεξουαλική κακοποίηση συνιστά, κατά την άποψη μου, την βιαιότερη και σκληρότερη μορφή επιθετικότητας. Αποτελεί ένα ετερογενές φαινόμενο, οι διαβαθμίσεις του οποίου έχουν να κάνουν τόσο με την προσωπικότητα του δράστη, όσο και με την μορφή της σεξουαλικής βίας που ασκείται στο θύμα. Οι συνέπειες, ωστόσο, στην ψυχοσυναισθηματική ζωή της γυναίκας που υφίσταται σεξουαλική βία είναι ολέθριες και καταστροφικές. Στις περισσότερες περιπτώσεις πυροδοτούν έναν φαύλο κύκλο επιθετικότητας ο οποίος στρέφεται είτε προς τον εαυτό του θύματος, είτε προς τους άλλους.
Πράγματι, τα σημάδια που αφήνει η σεξουαλική κακοποίηση στον ψυχισμό ενός ανθρώπου είναι ανεξίτηλα. Το θύμα της σεξουαλικής βίας χάνει την οποιαδήποτε πίστη του στις δημιουργικές δυνάμεις της ζωής, ενώ η εμπιστοσύνη του προς τους άλλους κλονίζεται σε βαθμό τέτοιον, που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την δημιουργία υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.
Δυστυχώς, η σεξουαλική βία σπανίως τιμωρείται, ενώ καταγγέλλεται σε πολύ μικρό βαθμό για λόγους που σχετίζονται, αλλά δεν περιορίζονται στο στίγμα. Το ερώτημα που ευλόγως εγείρεται εδώ αφορά τους παράγοντες που σταματούν μία γυναικά που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση να καταγγείλει, αλλά κυρίως να ζητήσει θεραπευτική βοήθεια. Η καταγγελία της σεξουαλικής βίας, όπως και οποιασδήποτε άλλης μορφής βίας σε κάθε ευνομούμενη πολιτεία είναι, σαφώς, αδιαπραγμάτευτη. Η «τίσις» του δράστη, ωστόσο, δεν επιφέρει επουδενί ψυχική κάθαρση και ηρεμία στην ψυχή του θύματος το οποίο έχει υποστεί μία αποτρόπαιη σεξουαλικώς εγκληματική πράξη. Θα ήθελα, εν προκειμένω, να επισημάνω ότι το έγκλημα είναι σεξουαλικό μόνον στον νου του δράστη: για το θύμα η εμπειρία είναι καθαρά σωματική, διεισδυτική, εξαιρετικά τρομακτική και σε ορισμένες περιπτώσεις θανατηφόρα.
Θα προσπαθήσω στο σημείο αυτό να παρουσιάσω ορισμένες απόψεις αναφορικά με την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση της γυναίκας θύματος σεξουαλικής βίας με σκοπό να απαντήσω στο προαναφερθέν ερώτημα. Οι απόψεις αυτές είναι απόρροια της δικής μου ψυχοθεραπευτικής εργασίας με γυναίκες που κακοποιήθηκαν σεξουαλικά, κάποιες εκ των οποίων ιδιαίτερα άγρια. Προσωπικά, θεωρώ ότι η υπόθεση του στίγματος, είναι τόσο υπεραπλουστευμένη, όσο και παραπλανητική. Πίσω από τον φόβο του στιγματισμού, πιστεύω, κρύβονται η ενοχή, η ντροπή και ένα ανυπόφορο αίσθημα πλήρους αβοηθησίας και απελπισίας.
Η σεξουαλική κακοποίηση καταλύει τα ψυχικά και σωματικά όρια μεταξύ του εαυτού και του άλλου και βιώνεται ως βίαιο σοκ για τον ψυχισμό ενός ατόμου. Το παράδοξο στην σεξουαλική κακοποίηση είναι ότι οι γυναίκες θύματά της, αναπτύσσουν ένα έντονο αίσθημα ενοχής και ντροπής αισθανόμενες «σαν να» φέρουν μερίδιο ευθύνης για αυτό που συνέβη. Η ενοχή σχετίζεται με την πεποίθηση ότι το άτομο έχει διαπράξει κάποιο σφάλμα, βιώνει τον εαυτό του ως κακό και ενδεχομένως πρέπει να τιμωρηθεί, ενώ η ντροπή αφορά το πως το άτομο γίνεται αντιληπτό από τους άλλους και σχετίζεται περισσότερο με την έννοια της αβοηθησίας και ανικανότητας.
Το πρόβλημα είναι ότι τα συναισθήματα της ντροπής και ενοχής είναι συνήθως ασυνείδητα και εκδηλώνονται με τρόπο καταστροφικό προς τον εαυτό του θύματος και/ή τους άλλους. Οι εκδηλώσεις αυτές συνιστούν συνήθως επιθέσεις του θύματος στον εαυτό του με σκοπό να τιμωρηθεί και εκτείνονται από παραμέληση των βασικών της αναγκών, εώς διατροφικές διαταραχές, αυτοτραυματισμούς και χρήση ψυχοτρόπων ουσιών. Οι τιμωρητικές αυτές επιθέσεις της κακοποιημένης γυναίκας στον εαυτό της έχουν και μία δευτερογενή λειτουργία: να σιωπήσουν τις σειρήνες του ψυχικού πόνου και της αβοηθησίας, καθώς και των συναισθημάτων οργής τα οποία στρέφονται προς τον εαυτό του θύματος.
Η γυναίκα που έχει πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης βιώνει αβάσταχτη ψυχική ερημιά. Είναι θυμωμένη, απελπισμένη και αβοήθητη. Χρειάζεται τόσο πολύ βοήθεια, την οποία όμως τρέμει να ζητήσει. Είναι βαθιά τρομοκρατημένη και αγχωμένη καθώς φοβάται ότι ο κύκλος της κακοποίησης θα επαναληφθεί. Φοβάται ότι θα πέσει θύμα εκμετάλλευσης ξανά και δεν θα είναι εκεί κανένας να την προστατεύσει. Βιώνει έτσι μία απέραντη μοναξιά και ένα αφόρητο αίσθημα κενού μέσα της.
Προσωπικά, θεωρώ ότι η σημαντικότερη συνέπεια του σεξουαλικού τραύματος είναι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης και η πεποίθηση ότι το τραύμα θα επαναληφθεί. Η γυναίκα που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση αισθάνεται εξαιρετικά ευάλωτή και τρομαγμένη. Χρειάζεται βοήθεια, αλλά φοβάται. Φοβάται να ζητήσει βοήθεια. Φοβάται ότι οι άλλοι θα εκμεταλλευτούν την ευαλωττότητα της. Φοβάται ότι κανείς δεν θα μπορέσει να την καταλάβει. Ότι κανείς δεν θα μπορέσει να αφουγκραστεί τον πόνο της.
Αισθάνεται ότι οι γέφυρες με τον έξω κόσμο έχουν καταρρεύσει. Και η εργασία μας, ως θεραπευτές, είναι να βοηθήσουμε τις γυναίκες αυτές να χτίσουν νέες γέφυρες, τόσο ανθεκτικές που να μπορούν να σηκώσουν το αβάσταχτο φορτίο του σεξουαλικού τους τραύματος. Να συμβάλουμε, δηλαδή στο να ξεθωριάσουν αυτά τα ανεξίτηλα σημάδια του τραύματος…
