Η πιο σημαντική ψυχολογική ανάγκη ενός παιδιού είναι να αγαπηθεί και να γίνει αποδεκτό. Αποδεκτός γίνεται ένας άνθρωπος όταν τον σέβονται, τον εκτιμούν, του συμπεριφέρονται με όμορφο τρόπο και λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες του. Ένα παιδί έχει την ανάγκη να αισθάνεται μοναδικό. Ο δρόμος της μοναδικότητας, ωστόσο, περνάει μέσα από την πατρική και μητρική αγάπη. Πράγματι, η συναισθηματική ωρίμανση ενός παιδιού αλλά και η αργότερα ψυχική του ανάπτυξη ως ενηλίκου έχει τις ρίζες της στο κατά πόσον η μητέρα και ο πατέρας του αντιλήφθηκαν αυτές τις συναισθηματικές του ανάγκες καθώς και στον τρόπο που ανταποκρίθηκαν σε αυτές.
Πώς όμως διαφοροποιείται η μητρική από την πατρική αγάπη και πώς τα δύο αυτά είδη αγάπης συμβάλλουν στην ωρίμανση της προσωπικότητας του παιδιού; Προκειμένου να εξετάσουμε τη συμβολή της μητρικής και της πατρικής αγάπης στην ψυχολογική ωρίμανση του παιδιού θα πρέπει να εξετάσουμε τη φύση και να κατανοήσουμε τις ποιοτικές διαφορές ανάμεσα στα δύο αυτά είδη αγάπης.
Η μητρική αγάπη είναι το πρώτο είδος αγάπης που βιώνουμε όταν ερχόμαστε στον κόσμο. Τόσο μέσα στη μήτρα όσο και στο ξεκίνημα της ζωής, η μητέρα παρέχει στο βρέφος θαλπωρή, τροφή και προστασία. Αν το βρέφος είναι τυχερό και έχει μία «αρκετά καλή» μητέρα θα μπορέσει να βιώσει αγάπη χωρίς όρια, διότι η μητρική αγάπη είναι αγάπη «άνευ όρων». Ποια είναι όμως η «αρκετά καλή» μητέρα;
«Αρκετά καλή» μητέρα είναι η μητέρα που επιτρέπει στο παιδί της να υπάρχει ανεξάρτητα από τις δικές της επιθυμίες. Η «αρκετά καλή» μητέρα αγαπά το παιδί της απλώς επειδή υπάρχει. Το αγαπά και το αποδέχεται για αυτό που είναι. Το παιδί δε χρειάζεται να κάνει τίποτε για να κερδίσει αυτήν την αγάπη. Η «αρκετά καλή» ανταποκρίνεται στον αυθορμητισμό του παιδιού και ενισχύει την αυθεντικότητα του. Λειτουργεί σαν ένας καθρέπτης για το παιδί ειδικά τις πρώτες μέρες της ζωής του. Μέσα από αυτή τη μητέρα- καθρέπτη αντανακλάται ένα ιδιαίτερο και ξεχωριστό παιδί. Ένα παιδί που του επιτρέπεται να δράσει και να εκφραστεί ελεύθερα. Ένα παιδί που μπορεί να βιώσει και να εκφράσει τα συναισθήματα του. Η «αρκετά» καλή μητέρα παρέχει απεριόριστη αγάπη και ανεκτικότητα στις όποιες συναισθηματικές αντιδράσεις του παιδιού.
Σταδιακά καθως το παιδί κατακτά αναπτυξιακά ορόσημα λόγου, κίνησης, αυτονομίας, η εξαρτητικη σχεση με τη μητέρα μειώνεται και αρχίζει να αυξάνεται η σημαντικότητα της σχέσης του με τον πατέρα.
Η αγάπη του πατέρα είναι αρκετά διαφορετική. Ο πατέρας συμβολίζει την αρχή, την πειθαρχία, τα όρια, τον σεβασμό και την τάξη. Ο ρόλος της πατρικής αγάπης είναι να εισάγει το παιδί στη ζωή. Διατυπώνοντας το διαφορετικά, η μητέρα φέρνει το παιδί στον κόσμο, αλλά είναι ο πατέρας που τον εισάγει σε αυτόν. Ο πατέρας αποκόπτει το βρέφος από τη μητέρα και βαδίζει μαζί του στο ξέφωτο της ζωής. Όταν η πατρική αγάπη δεν είναι αυταρχική, βοηθάει το παιδί να ανεξαρτητοποιηθεί από τη μητέρα, να αναπτύξει τις ικανότητες και την αυτοεκτίμηση του και το προετοιμάζει να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του.
Η παραπάνω περιγραφές αντανακλούν την μητρική και πατρική αγάπη στην θετική τους μορφή. Στην αρνητική τους μορφή, ωστόσο, μπλοκάρουν την υγιή και αυθόρμητη ανάπτυξη του παιδιού. Στην αρνητική έκφανση της μητρικής αγάπης η μητέρα καταβροχθίζει το παιδί και το χρησιμοποιεί για να καλύψει δικές της ανάγκες μετατρέποντας το σε ένα απόλυτα εξαρτημένο πλάσμα.Στην αρνητική της όψη, η πατρική αγάπη μπορεί να είναι αυταρχική, απαιτητική και ναρκισσιστική: «σ’αγαπώ επειδή μου μοιάζεις» λέει ο αυταρχικός πατέρας.
Όταν το παιδί έχει δεχτεί τόσο πατρική όσο μητρική αγάπη μπορεί να εξελιχθεί σε μία ώριμη και καλά συγκροτημένη προσωπικότητα. Μπορεί αργότερα ως ενήλικας να υπάρξει ελεύθερος, αυθόρμητος και παραγωγικός. Μπορεί να σχετιστεί με σε βάθος με τους άλλους και με τον εαυτό του. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι δημιουργείται μέσα του χώρος για να αναπτύξει ίσως την πιο σημαντική ικανότητα στη ζωή: την ικανότητα να αγαπήσει.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.nutricia.gr/nutricia-club/psichologia/Apo-ti-mitriki-stin-patriki-agapi